FAQ Polyvagaal therapie

Vragen en antwoorden over polyvagaal therapie:

Dr. Fons de Vries
Polyvagaal therapeut: Professional member Polyvagaal Platform
Hypnotherapeut (NBVH)
Registertherapeut BCZ®
Relatietherapeut
PDS-therapeut (Nederlandse Academie voor Psychotherapie)
EMDR-therapeut: lid EMDR-i Netwerk Nederland (ENN)
AVAR-Keurmerk

Boeken over polyvagaal therapie...

• Wat is de polyvagaal theorie?
• Wat is polyvagaal therapie?
• Wat is het autonome zenuwstelsel?
• Wat is het sympathische zenuwstelsel?
• Wat is het parasympathische zenuwstelsel?
• Wat is de nervus vagus?
• Wat is het dorsaal vagale deel van de nervus vagus?
• Wat is neuroceptie?
• Bij welke klachten helpt polyvagaal therapie?
• Wat is lichaamsgerichte therapie?

De polyvagaal theorie is gebaseerd op de werking van het autonome zenuwstelsel. De theorie leert dat er anatomisch en functioneel gezien twee primaire takken van het autonome zenuwstelsel bestaan:  het sympathische zenuwstelsel en het parasympathische zenuwstelsel. De Polyvagaal theorie leert dat ons zenuwstelsel meerdere onbewuste verdedigingsstrategieën hanteert wanneer we stress ervaren: vechten, vluchten of bevriezen. Deze strategieën zijn gericht op het uiteindelijk herkrijgen van veiligheid.

Polyvagaal therapie is een therapie gericht op het autonome zenuwstelsel met in het bijzonder de nervus vagus (10^e hersenzenuw; hersenzenuw X). De nervus vagus is een zenuw die vanuit de hersenstam zich in tweeën vertakt en o.a. hart, ademhaling en buik reguleert. De therapie is gebaseerd op de polyvagaal theorie van Stephen Porges. De therapie helpt o.a. bij trauma’s, PTSS (Posttraumatische Stress Stoornis), stress, angst, depressie, autisme en PDS (Prikkelbare Darm syndroom).

Het autonome zenuwstelsel is een deel van het perifere zenuwstelsel dat een groot aantal onbewuste functies reguleert zoals: ademhaling, hartslag, bloeddruk, de energieproductie, spijsvertering, stofwisseling en stressreacties. Het autonome zenuwstelsel bestaat uit het sympathische en het parasympathische zenuwstelsel.

Het sympathische zenuwstelsel is een deel van het autonome zenuwstelsel dat betrokken is bij actie. Bij stress reguleert het  vecht – vlucht reacties. Het bevordert biochemische reacties waarbij energie vrijkomt (dissimilatie); ‘gaspedaal’ van het lichaam.

Het parasympathische zenuwstelsel is een deel van het autonome zenuwstelsel dat betrokken is bij rust en herstel. Bij hoge stress (bv. doodsangst) bevordert het immobilisatie (‘bevriezen’). Bij sterke onveiligheid bevordert het biochemische reacties waarbij energie wordt opgeslagen (assimilatie); ‘(nood)rem’ / ‘waakvlam’ van het lichaam. In veilige situaties bevordert het sociale betrokkenheid tussen mensen.
Het parasympathische zenuwstelsel bestaat uit 12 hersenzenuwen (hersenzenuw I t/m XII)

De nervus vagus (hersenzenuw X) is van vitaal belang  voor de regulatie van veel lichaamsfuncties waaronder het spijsverteringskanaal (hersen-darm as). Deze lange, zwervende (vagus) zenuw (nervus) vertakt aan de voorzijde van de hersenstam in een ventraal vagaal deel en aan de achterzijde in een dorsaal vagaal deel.

Het ventraal vagale deel stuurt vooral boven het middenrif organen en spieren aan zoals hart, longen en gezichtsspieren; deze gezichtspieren (mimiek) ondersteunen (non)verbale communicatie. Als dit systeem actief is, zijn we gemobiliseerd, voelen we ons veilig en is er sociale betrokkenheid tussen individuen.

Neuroceptie is een onbewust proces waarbij het autonome zenuwstelsel de omgeving continu scant op: veilig – onveilig situaties. Het leidt tot gedrag waarbij een individu zichzelf in veiligheid brengt. Bij trauma’s waaronder PTSS kan dit systeem overactief worden en de omgeving continu als onveilig beoordelen, waardoor een continue stressreactie ontstaat met allerlei psychosomatische klachten. Terwijl neuroceptie een onbewuste gewaarwording is van de omgeving en lichaamsgevoel, is perceptie een meer bewuste gewaarwording via de zintuigen.

Polyvagaal therapie is effectief bij de behandeling van trauma en stress gerelateerde klachten. Bij o.a. depressie, angsten, fobieën, PDS (Prikkelbare Darm Syndroom), PTSS (Post Traumatische Stress Stoornis), burn-out en autisme is veelal winst te behalen met polyvagaal therapie.

Lichaamsgerichte therapie is een vorm van psychotherapie waarbij het lichaam centraal staat. Het kijkt naar lichaamshouding, beweging, ademhaling, aanraking, ontspanning en fysieke beleving. Spanningen in het lijf worden voel- en bespreekbaar gemaakt. Vervolgens kunnen blokkades worden opgeheven en problemen verwerkt worden. Polyvagaal therapie is een van de modernste en meest veelbelovende lichaamsgerichte therapieën.