Huwelijk tussen neef en nicht beschermde mogelijk tegen ziekte
Het is één van de meest opmerkelijke relatieberichten van 2011: een huwelijk tussen neef en nicht was in het verleden wellicht een effectieve beschermingsreactie tegen ziektes als malaria en lepra. Het is niet zomaar een bewering. Nee, het is de conclusie van een promotieonderzoek, door sociaal psycholoog Ashley Hoben. Zij is hierop in juli 2011 gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen. De bewering van Hoben is gebaseerd op de bevinding dat in gebieden waar ziektes als malaria en lepra voorkwamen, relatief veel huwelijken tussen neef en nicht werden gesloten. Charles Darwin, Albert Einstein, Edgar Allen Poe en koningin Victoria hadden gemeen dat ze allen waren getrouwd met een neef of nicht. Deze beroemdheden worden wereldwijd gerespecteerd. Maar een meerderheid van de westerlingen wijst huwelijken tussen neef en nicht af en vindt ze incestueus, zo blijkt uit Hobens onderzoek. Vooral vrouwen zien in neef-nichthuwelijken gevaren voor de gezondheid van het nageslacht. Wanneer er echter liefde tussen de twee partners aanwezig is, denken mensen, vooral vrouwen, minder negatief over neef-nichthuwelijken. Hobens proefschrift is niet een pleidooi voor neef-nichthuwelijken. Want een al langer bekend feit is dat kinderen uit een huwelijk tussen neef en nicht gemiddeld genomen anderhalf keer zoveel kans hebben op gezondheidsproblemen en aangeboren afwijkingen als kinderen van niet-verwante ouders. Maar dit is misschien niet altijd zo geweest, zo laat de studie van Hoben zien. In gebieden waar ziektes als malaria en lepra veel voorkwamen, werden historisch gezien veel huwelijken tussen neef en nicht gesloten. En ook in geografisch afgelegen gebieden komen neef-nichthuwelijken vaker voor, zo blijkt uit verder onderzoek. Mogelijk vormden huwelijken tussen neef en nicht een reactie op ongunstige of zware leefomstandigheden, zo duidt Hoben de uitkomsten van haar onderzoek. Volgens haar kan het te maken hebben gehad met adaptie: aanpassing aan de omstandigheden. Doordat goede genen werden doorgegeven, werd de immuniteit tegen specifieke ziekten mogelijk groter. Nu samenlevingen minder geïsoleerd zijn geraakt, zijn de nakomelingen van neef en nicht juist gevoeliger geworden voor infecties. Vandaag de dag vertonen ze meer ziektes en afwijkingen dan nakomelingen van niet-verwante ouders. Terwijl in de VS huwelijken tussen neef en nicht wettelijk verboden zijn, worden ze in sommige landen in het Midden-Oosten aanzienlijk minder negatief beoordeeld dan in het Westen, zo blijkt. In Saoedi-Arabië, Jordanië en Irak wordt een nicht als huwelijkspartner zelfs als norm beschouwd. Hoben: Verspreid over de wereld en door de geschiedenis wordt verschillend over neef-nichthuwelijken gedacht. Waarschijnlijk is dit een gevolg van culturele normen en overtuigingen. Wellicht worden neef-nichthuwelijken in de toekomst als incest beschouwd, net als intieme relaties tussen broer en zus. In het Westen worden de risico’s van neef-nichthuwelijken overschat, volgens Hoben: Als een moeder drinkt of drugs gebruikt tijdens de zwangerschap, zijn de gevaren voor de gezondheid van het kind vele malen groter. Toch is daar veel minder aandacht voor. Volgens Hoben zijn er voor neef-nichthuwelijken wel risico’s, maar verschillen die van familie tot familie: De beste manier om iets aan het taboe op neef-nichthuwelijken te doen, is door deugdelijke informatie over de werkelijke risico’s te verschaffen, die van geval tot geval verschillen.
Sent Wierda ©
7 januari 2012